علت سفید شدن موها در سنین پایین
4 دقیقه زمان مطالعه
پیری آن نیست که بر سر بزند موی سپید…
اگر بیش از 20 سال سن دارید، به احتمال زیاد یکی از روزهایی که در مقابل آینه قرار گرفته‌اید تا موهای خود را شانه کنید، متوجه چند تار موی سفید درون موهایتان شده باشید. برخی طرفدار سفید شدن موها هستند و آن را نشانه‌ای از پختگی می‌دانند و برخی دیگر دوست ندارند گذر عمر از جوانی به میانسالی را بپذیرند؛ این افراد ترجیح می‌دهند موهای خود را رنگ کنند تا حتی نزدیک‌ترین افراد خانواده هم متوجه گذر عمر و رسیدن به سنین میانسالی آن‌ها نشوند.
اما آیا تا کنون به علت تغییر رنگ موها فکر کرده‌اید؟ یا اصلاً برایتان سؤال پیش آمده که چرا رنگ موی افراد مختلف در موقعیت‌های جغرافیایی مختلف با یکدیگر تفاوت دارند؟ برخی سیاه و برخی بلوند، خرمایی، قرمز و …؟ در واقع توضیح دلایل تغییر رنگ موها از نظر شیمیایی کمی پیچیده است، ولی در این مقاله سعی داریم تا با زبانی ساده‌تر به توضیح این اتفاق بپردازیم.
قبل از اینکه به شیمی رنگ مو بپردازیم، لازم است با مولکول‌هایی که باعث رنگی شدن موهای ما می‌شوند، آشنا شویم. سطح سلول‌های پوست ما با کیسه‌های کوچکی به نام فولیکول پوشیده شده که حاوی سلول‌های رنگدانه ای دیگری به نام ملانین هستند که به موها رنگ می‌بخشند. در گذر زمان ممکن است فولیکول‌ها مو رنگدانه های خود را از دست داده و موها سفید شوند.
به طور کلی دو نوع ملانین وجود دارد: یوملانین (Eumelanin) و فئوملانین (Pheomelanin).
یوملانین عامل ایجاد رنگ‌های قهوه‌ای تا سیاه بوده و فئوملانین رنگ‌هایی در محدوده بلوند تا قرمز را ایجاد می‌کند. بنابراین موهای تیره‌تر حاوی یوملانین بیشتری هستند و موهای طیف قرمز، حاوی فئوملانین بیشتری می‌باشند. به طور کلی فراوانی یوملانین بیشتر از فئوملانین می‌باشد.
در نتیجه رنگ‌های مختلف مو، در اثر تغییر غلظت هریک از رنگدانه ها و تعادل آن‌ها به وجود می‌آیند. موی بور نیز به طور کلی به علت غلظت کم ملانین ایجاد می‌شود.
تا اینجا به صورت کلی درباره علل سفید شدن موها صحبت شد. باور اغلب مردم بر این است که سفید شدن مو با گذر عمر اتفاق میفتد؛ اما برخی در سنین جوانی نیز دچار سفیدی زودرس موها می شوند. در ادامه به بررسی علل سفیدی موها در سنین جوانی و نوجوانی می پردازیم.
علت سفید شدن موها در سنین جوانی
سفیدی موها در افرادی که رنگ موی تیره‌تری دارند بیشتر به چشم می‌خورد. بنا بر باور اکثر افراد، سفید شدن موها نشانه‌ای از پیری و افزایش عمر است. ولی در واقع تارهای موی بی رنگ (=سفید) می‌توانند در هر سنی ظاهر شوند، حتی در اوج جوانی و یا نوجوانی.
در ادامه به رایج‌ترین علل سفید شدن موها در سنین پایین‌تر می‌پردازیم:
- ژنتیک:
ترکیبات ژنتیکی فرد نقش بسیار مهمی در سفید شدن موها بازی می‌کنند. در واقع اگر در سنین جوانی موهایتان سفید می‌شود، به احتمال زیاد والدین شما و والدین آن‌ها نیز در سنین جوانی موهای سفیدی داشته‌اند. گرچه نمی‌توان ژنتیک را تغییر داد، اما اگر موهای خاکستری و سفید خود را دوست ندارید می‌توانید آن‌ها را رنگ کنید.
- استرس:
آیا تا به حال به چهره رؤسای جمهور پیش از تصدی این مقام و پس از آن دقت کرده‌اید؟ اکثر این افراد پیش از تصدی این پست موهای تیره‌تری داشته و پس از اتمام دوره ریاست جمهوری تعداد تارهای سفید موی آن‌ها به صورت واضحی افزایش یافته است.
این موضوع صرفاً مربوط به افرادی با مشاغل پر استرس مربوط نمی‌شود. همه انسان‌ها گهگاه با استرس دست و پنجه نرم می‌کنند، اما استرس مزمن می‌تواند پیامدهایی مانند مشکلات خواب، تغییر در اشتها، فشار خون بالا و … برای فرد داشته باشد.
طبق تحقیقاتی که در سال 2013 انجام گرفت، دانشمندان رابطه‌ای میان استرس و کاهش سلول‌های بنیادی در فولیکول‌های مو کشف نمودند که در نتیجه آن موهای فرد با سرعت بیشتری سفید می‌شوند.
- بیماری‌های خود ایمنی:
سیستم ایمنی بدن مسئول حمله به سلول‌ها و عوامل خارجی و بیگانه است؛ حال اگر این سیستم به اشتباه سلول‌های خودی را مورد حمله قرار دهد، فرد دچار بیماری خودایمنی شده است. این بیماری‌ها انواع مختلفی دارند؛ در برخی از آن‌ها مانند آلوپسی و ویتیلیگو، سیستم ایمنی بدن می‌تواند به مو حمله کرده و باعث از بین رفتن رنگدانه های آن شود.
- اختلالات تیروئید:
تغییرات هورمونی ناشی از مشکلات تیروئید (مانند پرکاری یا کم کاری تیروئید) نیز می‌توانند در سفیدی زودرس موها اثرگذار باشند.
تیروئید غده پروانه‌ای شکلی است که در گردن قرار دارد و به کنترل بسیاری از عملکردهای بدن مانند متابولیسم کمک می‌نماید. سلامت این غده می‌تواند بر رنگ موهای فرد تأثیرگذار باشد زیرا تیروئید پرکار یا کم کار می‌تواند باعث تولید کمتر ملانین گردد.
- کمبود ویتامین B12:
سفیدی مو در سنین پایین‌تر می‌تواند یکی از نشانه‌های کمبود ویتامین B12 در بدن باشد. این ویتامین یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های مورد نیاز بدن بوده و علاوه بر بالابردن سطح انرژی بدن، به رشد و حفظ سلامت موها نیز کمک می‌نماید.
- مصرف دخانیات:
عوارض و مضرات سیگار کشیدن و مصرف سایر دخانیات بر کسی پوشیده نیست؛ یکی از این عوارض سفیدی زودرس موها است. در مطالعه‌ای که بر روی 107 نفر انجام گرفت، نتایج حاکی از آن بود که ارتباط محکمی بین شروع سفید شدن موها قبل از 30 سالگی و مصرف سیگار وجود دارد.
خطر ابتلا به سرطان ریه و بیماری‌های قلبی در اثر مصرف سیگار افزایش می‌یابد، با این حال اثرات طولانی مدت سیگار کشیدن، فراتر از قلب و ریه‌ها می‌رود. مصرف دخانیات رگ‌های خونی را منقبض کرده، جریان خون را در فولیکول‌های مو کاهش داده و در نتیجه باعث ریزش موها می‌شود. همچنین سموم موجود در سیگار می‌تواند به بخش‌هایی از بدن از جمله فولیکول‌های مو آسیب رسانده و عامل سفید شدن زودرس موها باشد.
آیا راهی برای جلوگیری از سفیدی موها وجود دارد؟
پیش از بررسی راهکارهای جلوگیری از سفیدی موها، باید به ریشه یابی علت آن بپردازیم. اگر سفیدی موها به دلایل ژنتیکی باشد، راهی برای پیشگیری یا جلوگیری از آن‌ها وجود ندارد.
اگر مشکوک به بیماری‌های زمینه‌ای هستید، می‌توانید با مشورت پزشک در خصوص درمان آن بیماری تصمیم گیری نمایید. اگر بیماری‌های زمینه‌ای درمان شوند، ممکن است رنگدانه های مو بازگردند ولی هیچ تضمینی در این زمینه وجود ندارد.
همچنین اگر سفیدی موها در اثر مشکلات ناشی از تیروئید باشد، ممکن است پس از هورمون درمانی، رنگدانه های مو مجدداً ایجاد شوند. مصرف آمپول‌ها یا قرص‌های ویتامین B12 نیز می‌تواند سلامت فولیکول‌های مو را بهبود بخشیده و رنگ طبیعی آن‌ها را حفظ و یا بازگرداند.
اما اگر سفیدی مو در اثر استرس یا مصرف سیگار باشد، تا کنون شواهدی مبنی بر بازگشت رنگدانه ها پس از ترک سیگار یا کاهش استرس مشاهده نشده است.