کیت‌های انعقادی

احتمالاً تا کنون کلمه «انعقاد خون» به گوشتان خورده است؛ منظور از انعقاد خون همان لخته شدن خون در محل آسیب دیدگی بوده و وظیفه آن جلوگیری از خونریزی بیش از حد در صورت بروز جراحت می‌باشد. اما این قابلیت مفید مانند شمشیری دو لبه عمل می‌کند و می‌تواند بسیار خطرناک نیز باشد.

خونی که در رگ‌ها و عروق در حرکت است، نباید به هیچ عنوان لخته شود. در صورتی که این لخته‌ها شکل بگیرند می‌توانند از طریق جریان خون به قلب، ریه‌ها یا مغز رسیده و باعث مشکلات خطرناکی همچون حمله قلبی، سکته مغزی و یا حتی مرگ فرد شوند.

کیت‌های انعقادی برای آزمایش‌هایی طراحی شده‌اند که توانایی خون برای لخته شدن و همچنین مدت زمان لخته شدن آن را اندازه گیری می‌کنند. این آزمایش‌ها می‌توانند به پزشکان در ارزیابی عارضه‌هایی همچون خطر خونریزی بیش از حد یا ایجاد لخته (ترومبوز) در رگ‌ها کمک کنند.

کیت‌های آزمایش انعقاد نیز مانند سایر آزمایشات خون، نیاز به نمونه خون فرد دارند و متخصصان پس از دریافت نمونه، آن را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌کنند.

هدف کیت‌های انعقادی

اختلالات انعقادی می‌توانند باعث خونریزی یا ایجاد لخته‌های غیرعادی شوند. در صورتی که پزشک مشکوک به وجود این اختلالات در فرد باشد، به احتمال زیاد یک یا چند مورد از آزمایشات انعقادی را برای وی تجویز می‌نماید. این آزمایشات میزان پروتئین‌های مختلف در خون و نحوه عملکرد آن‌ها را اندازه گیری می‌کنند.

از جمله شرایطی که می‌تواند منجر به اختلالات انعقادی شوند عبارتست از:

• بیماری کبدی
• ترومبوفیلی: لخته شدن بیش از حد خون
• هموفیلی: ناتوانی در لخته شدن خون به صورت طبیعی

کیت‌های انعقادی همچنین برای نظارت بر اثرگذاری داروهای ضدانعقاد و بررسی‌های پیش از عمل جراحی به کار می‌روند.

انواع کیت‌های انعقادی

آزمایشات انعقادی انواع مختلفی دارند که در ادامه مطلب به توضیح برخی از آن‌ها می‌پردازیم:

• شمارش کامل خون (CBC):

آزمایش شمارش کامل خون، ممکن است به عنوان بخشی از آزمایشات چک آپ رایج تجویز گردد. اگر فرد مبتلا به کم خونی یا کمبود تعداد پلاکت باشد، و این بیماری‌ها منجر به اختلال در انعقاد خون شوند، می‌توان با استفاده از آزمایش شمارش کامل خون نسبت به این خطرات آگاه شد.

• سنجش فاکتور V:

این آزمایش به بررسی میزان فاکتور V در خون می‌پردازد؛ این ماده یکی از مهم‌ترین عناصر در تشکیل لخته خون می‌باشد.

سطوح پایین و غیرطبیعی این ماده ممکن است نشان دهنده بیماری‌های کبد، فیبرینولیز اولیه (تجزیه لخته‌ها) یا انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) باشد.

• سطح فیبرینوژن:

فیبرینوژن یکی از پروتئین‌هایی است که توسط کبد ساخته می‌شود و سطوح غیرطبیعی آن می‌تواند نشانه‌ای از خونریزی بیش از حد، فیبرینولیز یا جدا شدن جفت از دیواره رحم باشد. آزمایش سطح فیبرینوژن، همچنین با نام‌های تست فاکتور 1 و هیپوفیبرینوژنمی نیز شناخته می‌شود.

• زمان پروترومبین (PT یا PT-INR):

پروترومبین، یکی دیگر از پروتئین‌های تولید شده توسط کبد می‌باشد. آزمایش زمان پروترومبین (PT)، کیفیت و مدت زمان لخته شدن خون را اندازه گیری می‌نماید. به طور معمول این زمان در محدوده 25 تا 30 ثانیه می‌باشد، اما در صورت مصرف داروهای رقیق کننده خون ممکن است بیش از این نیز زمان صرف شود.

از جمله عواملی که می‌تواند بر زمان پروترومبین تأثیر گذار باشد می‌توان به هموفیلی، بیماری کبد و سوء جذب اشاره نمود. همچنین برای نظارت بر افرادی که از داروهای مرتبط با انعقاد خون مانند وارفارین استفاده می‌نمایند می‌توان از این آزمایش بهره گرفت.

نتایج این آزمایش یا بر حسب ثانیه‌هایی که طول می‌کشد تا خون لخته شود، بیان می‌شوند و یا بر حسب محاسبه‌ای به نام نسبت نرمال شده بین المللی (INR). با استفاده از این نسبت می‌توان نتایج آزمایشگاه‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

پزشکان معمولاً این آزمایش را به همراه آزمایش دیگری به نام زمان ترومبوپلاستین جزئی فعال (aPTT) تجویز می‌نمایند.

• شمارش پلاکت:

پلاکت‌ها، سلول‌هایی در خون هستند که به لخته شدن خون کمک می‌نمایند. اگر فرد تحت شیمی درمانی باشد، داروهای خاصی مصرف نماید یا تزریق حجم زیادی از خون انجام داده باشد، ممکن است تعداد پلاکت‌های وی به طور غیرطبیعی کم باشد.

از جمله دیگر عوامل کاهش تعداد پلاکت‌های خون می‌توان به بیماری‌های سلیاک، کمبود ویتامین K و لوسمی اشاره نمود.

همچنین کم خونی، ترومبوسیتمی اولیه یا لوسمی میلوژن مزمن (CML) می‌توانند باعث افزایش غیرطبیعی تعداد پلاکت‌ها شوند.

• زمان ترومبین

آزمایش زمان ترومبین میزان عملکرد فیبرینوژن را اندازه گیری می‌کند. نتایج غیرطبیعی این آزمایش ممکن است به دلیل اختلالات فیبرینوژن ارثی، بیماری کبد، برخی سرطان‌ها و داروهایی باشد که بر انعقاد خون تأثیر می‌گذارند.

• زمان خونریزی:

این آزمایش به منظور بررسی سرعت بسته شدن رگ‌های خونی کوچک پوست و توقف خونریزی به کار می‌رود. البته این آزمایش تفاوت‌های کوچکی با سایر آزمایشات خونی دارد.

برای انجام این آزمایش یک کاف فشار خون روی بازو قرار گرفته و باد می‌شود؛ سپس چند بریدگی کوچک در قسمت پایین بازو ایجاد می‌کنند (به صورت خراشیدگی نه برش عمیق).

پس از اینکه کاف باد شد آن را از دست جدا کرده و هر 30 ثانیه یک کاغذ لکه کننده را روی بریدگی‌ها قرار می‌دهند تا زمان توقف خونریزی مشخص شود. به طور کلی خونریزی بین 1 تا 9 دقیقه طول می‌کشد.

نحوه انجام آزمایشات انعقادی و تفسیر نتایج

کیت‌های انعقادی و آزمایشات آن‌ها مانند اکثر آزمایشات خون انجام می‌شوند و معمولاً نیاز به آمادگی قبلی خاصی ندارند. در صورتی که نیاز به آمادگی قبلی خاصی مانند قطع مصرف داروها، ناشتا بودن و … باشد پزشک به شما اطلاع خواهد داد.

برای انجام این آزمایشات، یک نقطه از بازوی فرد استریل شده و سپس با استفاده از یک سرنگ به میزان مورد نیاز، نمونه خون دریافت می‌شود و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

برای آگاهی نسبت به نتایج این آزمایشات، پیشنهاد می‌شود که با پزشک خود مشورت نمایید. در صورتی که فرد مشکوک به عارضه‌ای مرتبط با انعقاد خون باشد، پزشکان روش درمانی مورد نیاز را تجویز می‌نمایند.

منابع

https://www.healthline.com/health/coagulation-tests