10 محصول
کیتهای هورمونی
بدن انسان و سایر موجودات زنده یکی از پیچیدهترین سیستمهای موجود میباشد که از اجزای مختلفی تشکیل شده و هریک وظیفه ویژهای را ایفا مینمایند. سیستم غدد درون ریز، یکی از این اجزا است که شامل غدد متعدد و هورمونهایی است که توسط آنها تولید میشوند. وظیفه این سیستم، هماهنگ کردن عملکرد قسمتهای مختلف بدن از طریق کنترل سطح هورمونها، در زمانها و شرایط گوناگون میباشد.
کنترل و حفظ سطح هورمونها در هر موقعیتی، برای بقا و سلامتی انسان بسیار ضروری است؛ اما عوامل مختلفی از جمله سن در کاهش سطح هورمونها نقش داشته و برای پیشگیری از خطرات جدیتر باید نسبت به آنها آگاه بود.
به همین منظور آزمایشات هورمونی که به وسیله کیتهای هورمونی انجام میشوند، برای بررسی سطح هورمونهای مختلف در بدن استفاده میشوند. در ادامه کمی درباره تستهای آزمایشگاهی و مزایایی که در اختیار پزشکان و متخصصان قرار میدهند صحبت میکنیم.
مقدمهای بر آزمایشات و آزمایشگاهها
اصولاً هنگامی که فردی بیمار میشود، به پزشک مراجعه مینماید تا سؤالهایی راجع به بیماری، وضعیت سلامتی خود، طول دوره بیماری و راهکارهای درمانی بپرسد. در برخی از موارد پزشکان با توجه به علم و تجربیات خود پاسخ بیمار را سریعاً میدهند ولی در مورد بیماریهای پیچیدهتر چه کاری را باید انجام دهند؟
به عنوان مثال اگر ریشه و علت بیماری مشخص نباشد، یا تأیید خود بیماری نیز به آسانی امکان پذیر نباشد پزشکان نیاز به کمک آزمایشگاهها دارند.
آزمایشهایی که درون آزمایشگاهها انجام میگیرد معمولاً به دنبال پاسخی برای سؤالات پزشکان میباشد. این مسائل پس از معاینه بیمار به وجود میآید و برخی از آنها عبارتند از:
- چگونه میتوان بیماری تشخیص داده شده را تأیید نمود؟
- آیا بیماریهای مرتبط با وضعیت فعلی بیمار نیز وجود دارد؟
- آیا روش درمانی انتخاب شده مؤثر است؟
- عوارض جانبی این روش درمانی چیست؟
این آزمایشها معمولاً بر روی نمونه خون، بزاق، مدفوع، نمونه ادرار تصادفی یا نمونه ادرار 24 ساعته انجام میگیرند. انتخاب اینکه کدام نمونه برای آزمایش باید دریافت شود بر اساس پارامترهایی مانند دقت آزمایش و سن بیمار انجام میشود.
نتایج آزمایشات کیتهای هورمونی، برای افراد سالم، نسبت به عواملی مانند خوردن و آشامیدن، استراحت یا فعالیت بدنی و چرخه قاعدگی تغییر یافته و گاهی این تغییرات میتوانند پزشکان را نسبت به وضعیت سلامتی فرد دچار خطا سازند.
به همین علت، پزشکان از روشی به نام آزمایش دینامیک استفاده مینمایند. برای انجام این آزمایش از فرد، دو یا بیش از دو نمونه طی بازه زمانی مشخصی دریافت میشود. همچنین در طول این بازه زمانی با استفاده از دوزهای مشخص هورمون، دارو، گلوکز یا عوامل طبیعی مانند ورزش یا محدود کردن مصرف آب، اختلالات احتمالی در نتیجه آزمایش را کنترل و قابل پیش بینی تر مینمایند.
حال که ضرورت انجام این آزمایشات مشخص شد، بهتر است کمی راجع به اینکه کیتهای هورمونی شامل چه هورمونها و آزمایشاتی میشوند توضیح دهیم.
انواع مختلف هورمونها
غدد درون ریز در سراسر بدن ما وجود دارند و عبارتند از:
- هیپوتالاموس
- پاراتیروئید
- طیموس
- پانکراس
- تیروئید
- آدرنال
- هیپوفیز
- پینآل
- تخمدان در زنان و بیضهها در مردان
هر یک از این غدد مسئول تولید هورمونهای مخصوصی هستند و عدم تعادل در سطح هورمونها میتواند نشانهای از اختلال این غدد باشد. برخی از هورمونهای اصلی در بدن عبارتند از:
- استروژن
- پروژسترون
- تستوسترون
- کورتیزول
- ملاتونین
- سروتونین
- هورمون رشد
- لپتین
- کرلین
- انسولین
با توجه به اینکه هر یک از این هورمونها وظیفه و نقش ویژهای در عملکردهای بدن دارند، اگر به هر دلیلی اختلالی در سطح آنها به وجود بیاید ممکن است منجر به عوارض جبران ناپذیری برای فرد شود. بنابر این متخصصان آزمایشگاهی با استفاده از کیتهای هورمونی مختلف، سطح و عملکرد هر هورمون را سنجیده و در صورت اختلال راهکاری برای درمان آن تجویز مینمایند.
اگر تمایل دارید در مورد هورمونها و عملکرد آنها اطلاعات بیشتری کسب کنید، میتوانید با مراجعه به وبلاگ ما مطالب مفید و جالب توجهی را در این زمینه بیابید.
آیا برای انجام آزمایشات هورمونی نیاز به آمادگی خاصی دارم؟
اقدامات لازم پیش از انجام آزمایش، با توجه به نوع آزمایش تعیین میشود و معمولاً توسط پزشکان به فرد اطلاع داده میشود. به طور معمول ابتدا هورمونها را تحریک مینمایند تا واکنش آنها را نسبت به نیازهای مختلف بدن بسنجند. این نیازها شامل ناشتا بودن، تشنگی، خوردن و آشامیدن، مصرف سیگار، ورزش، وضعیت بدن، زمان روز، مراحل سیکل قاعدگی در بانوان و داروهای مصرفی فرد میباشد.
سپس با توجه به واکنش بدن و تغییرات به وجود آمده، اقدامات لازم برای انجام آزمایش تعیین و توسط پزشک تجویز میگردد.
عوامل تأثیر گذار بر نتیجه آزمایش
همانطور که اشاره شد، نیازهای روزمره بدن بر سطح هورمونهای مختلف تأثیرگذار است. یکی از عوامل تأثیرگذار، زمانهایی از شبانه روز است که در آن سطح هورمونها به طرز چشمگیری تغییر میکند. به عنوان مثال، دو هورمون کورتیزول و تستوسترون در اوایل صبح در بالاترین سطح خود بوده و در ادامه روز به مرور از سطح آنها کاسته میشود.
پیشتر گفتیم که طی آزمایشهای دینامیک، برخی از هورمونها به بیماران داده میشود تا پاسخ غدد مختلف را کنترل یا پیش بینی کنند. این واکنشها و پاسخها نیز در زمانهای مختلف شبانه روز متفاوت میباشند؛ به عنوان مثال پاسخ غدد فوق کلیوی به هورمون سیناکتن در صبحها بیشتر از دیگر زمانهای روز است.
عامل مؤثر دیگر بر سطح هورمونها در خون، فاز یا مرحلهای از چرخه قاعدگی است که فرد در آن قرار دارد. به طور کلی بهتر است نمونه خون در نیمه اول چرخه قاعدگی (فاز فولیکولی) دریافت شود زیرا در این مرحله سطوح هورمونی طبیعی و غیرطبیعی به وضوح از یکدیگر قابل تمایز هستند.
با این حال ممکن است پروژسترون به صورت عمدی در روز 21 ام و در اواسط نیمه دوم قاعدگی (فاز لوتئال) اندازه گیری شود تا بررسی کنند که تخمک گذاری روی داده است یا نه؟
متأسفانه برخی از افراد نسبت به توصیههای پزشکان بی اعتنا میباشند. برخی داروها را طبق دوز تجویزی مصرف نمیکنند و یا بعضی دوزهای فراموش شده را یک هفته قبل از آزمایش یکباره مصرف مینمایند؛ در هر صورت اگر داروهای تجویزی طبق دستورالعمل پزشک مصرف نشود احتمال اینکه بر نتایج آزمایش تأثیر گمراه کنندهای بگذارد، بالا میرود. در صورتی که نتایج آزمایش گمراه کننده باشد و وضعیت سلامتی فرد به صورت دقیق ارزیابی نشود، امکان دارد سلامتی وی به خطر افتد و زیانهای جبران ناپذیری برای بیمار داشته باشد.
محدوده مرجع نتایج
محدوده مرجع آزمایشات و کیتهای هورمونی در واقع طیفی است که سطح هورمونهای افراد سالم که تحت شرایطی استاندارد (مانند حالت استراحت، تغذیه یا ناشتا بودن، ساعت نه صبح یا غیر باردار بودن و …) هستند، در آن قرار دارد. محدوده مرجع عدد ثابتی برای همه آزمایشگاهها نیست و نسبت به پارامترهای گوناگون، محدودههای مرجع نیز تغییر میکنند.
برخی از این پارامترها عبارتند از: سن، جنسیت، فاز دوره قاعدگی، یائسگی یا بارداری و … .
با این وجود، نمیتوان صرفاً به این محدودهها اکتفا نمود، زیرا در بعضی موارد دامنه نتایج آزمایش در افراد سالم و مبتلایان به بیماری با همدیگر همپوشانی دارد و خط تقسیم واضحی بین این دو گروه وجود ندارد. گاهی ممکن است به دلایل مختلف، نتایج آزمایش افراد سالم خارج از محدوده مرجع باشد ولی نتایج آزمایش افراد بیمار در این محدوده قرار گیرد.
بنابراین باید تعادلی میان استفاده از محدوده مرجع برای تشخیص بیماری و به حداقل رساندن تشخیصهای نادرست برقرار نمود. به عبارت دیگر، محدوده مرجع شامل نتایج آزمایشاتی است که در اکثر افراد عادی مشاهده میشود، اما همیشه اینطور نیست. بنابراین محدوده مرجع یک راهنما است، نه یک معیار کامل از نرمال بودن.
آیا میتوان این آزمایش را در خانه انجام داد؟
توصیه میشود که تمامی این آزمایشات تحت نظر پزشک انجام گیرند تا علاوه بر معاینه بالینی فرد، او را نسبت به تمامی اقداماتی که باید در راستای صحت و دقت نتایج آزمایش انجام دهد، آگاه سازد.
به عنوان مثال، داروهای مصرفی فرد میتواند در نتایج آزمایشات وی تأثیر گذار باشد و اگر توسط پزشک خود نسبت به این موارد مطلع نگردد، امکان تفسیر صحیح نتایج آزمایش را بسیار دشوار میسازد.
تفسیر نتایج آزمایشات هورمونی
معمولاً پس از انجام آزمایش، نتایج ظرف 1-2 روز کاری در اختیار فرد یا پزشک قرار میگیرد. به طور کلی، نتایج این آزمایشات باید در چارچوب سایر اطلاعات پزشکی فرد بررسی شوند؛ به عنوان مثال با عملکرد غدد درون ریز.
نتایج عددی یکسان در یک فرد ممکن است نشان دهنده سلامتی وی باشد و در فرد دیگری نشان دهنده وجود بیماری. بنابرانی پیشنهاد میشود تفسیر نتایج این آزمایشات را بر عهده پزشک بگذارید.
کیتهای هورمونی شامل چه مواردی است؟
برخی از کیتهای هورمونی به شرح زیر میباشند:
- 25-OH Vitamin D
- کالپروتکتین
- ANA
- آنتی بادی ds – DNA
- Estriol
- hCG
- تستوسترون
- DHEA
- Estradiol
- 17-OH-Progestrone
- پروژسترون
- کورتیزول
- C-Peptide
- ملاتونین
- سروتونین
- 5-HIAA
- متانفرین
- نورمتانفرین
- نئوپترین
- کلسی تونین
- اندوتلین
- TSH
- فاکتور روماتوئید
- گلیکوپروتئین
- کاردیولیپین
- آنتی کاردیولیپین
- و ….
منابع
https://www.yourhormones.info/practical-information/laboratory-tests/
https://www.testing.com/hormone-imbalance-and-hormone-level-testing/